İqlimşünaslar ilk dəfə olaraq Şimal yarımkürəsinin sahil buzlaqlarındakı aysberqlərinin əriməsini və dəniz hissəni izləyiblər. Onlar belə nəticəyə gəliblər ki, buzlaqların məhv olunması prosesi son iyirmi ildə dəniz səviyyəsini 2,2 mm qaldırıb.

Tədqiqatçıların “Nature Communications” jurnalında dərc olunan məqaləsində bildirilir ki, bu proseslər xüsusilə Rusiyanın buzlaqlarına təsir edib:

"Bizim hesablamalarımıza görə, son iyirmi ildə Şimal yarımkürəsinin bütün sahilyanı buz massivləri dənizlərin və okeanların sularında əriməsi, eləcə də vaxtaşırı parçalanmaları nəticəsində hər il 223 milyard tondan çox kütlə itirib. Bu o deməkdir ki, buzlaqların məhv edilməsi nəticəsində dəniz səviyyəsi əlavə olaraq 2,2 mm artıb", - tədqiqatçılar qeyd edib.

Alimlərin fikrincə, Yer kürəsinin qütb bölgələri və dağ buzlaqları artıq iqlim dəyişikliyinin ilk “qurbanları”dır. Onların ərazisindəki temperatur ötən əsrlərlə müqayisədə 4-9 dərəcə yüksək olub ki, bu da gələcəkdə buzlaqların kəskin azalmasına səbəb olacaq. Bu proseslər şimal qütbü kimi cənub qütbünə də təsir göstərir.

Tədqiqatçılar iqlim dəyişikliyinin Yer kürəsinin qütb dənizləri və okeanlarının suları, eləcə də Avrasiyanın şimal sahilləri, Şimali Amerika və qütb regionunun ən böyük adalarını əhatə edən sahil buz kütlələri arasında qarşılıqlı əlaqəyə necə təsir etdiyi ilə maraqlanıblar.

Onlar bu ideyanı rəhbər tutaraq, son hissəsi Şimal Buzlu Okeanın sularında və ya onun dənizlərində yerləşən 1,5 min sahil buzlağının son iyirmi ildə necə dəyişdiyini təhlil ediblər. Alimlərin qeyd etdiyi kimi, Qrenlandiyanın buzlaqlarını nəzərə almasaq, bu buz massivləri qütb bölgəsinin ümumi quru ərazisinin təxminən üçdə birini əhatə edir.

Tədqiqatçılar tərəfindən aparılan hesablamalar göstərib ki, bunların ərimə sürətləri və qırılma dərəcələri son 20 il ərzində artıb. Belə ki, 2000-2010-cu illərdə bu rəqəm ildə təqribən 44,4 milyard ton təşkil edirdisə, növbəti onillikdə bu rəqəm hər il 51,9 milyard tona yüksəlib. Bu proseslər xüsusilə "Yeni torpaq", "Şimal torpaq" və Rusiyanın Arktikaya yaxın digər bölgələrinə təsir edib. Burada buzlaqların ərimə sürəti son 20 il ərzində 50-55% artıb.

Alimlər belə qənaətə gəliblər ki, bu proseslər və dünyanın bəzi regionlarında onların sürətlənməsi faktı iqlim proqnozlarında nəzərə alınmalıdır.

Azadsoz.com