Qazaxıstan hazırda yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyur. Belə ki, 30 ildir oliqarxların və monopolistlərin “iştaha”sına xidmət edən siyasi sistem dəyişir. Qeyd etmək lazımdır ki, siyasi sahənin yenilənməsi prinsipinin əsası daha əvvəl, yəni Qazaxıstanın hazırkı prezidenti Kasım-Jomart Tokayevin təkcə rəsmi partiyaların nümayəndələrinin deyil, həm də xalq tərəfindən tanınan liderlərin namizədliyini irəli sürməsi, eləcə də parlamentin və məclislərin formalaşmasının qarışıq sistemə keçməsini təklif etməsi ilə qoyulub.  

Buna rəğmən ölkədə sentyabrda səslənən başqa bir kardinal təklif demək olar ki, diqqətdən kənarda qalıb. Qazaxıstan təkcə xalq deputatlarının palatalarını deyil, həm də icra hakimiyyətini yeniləşdirmək, digər siyasi hərəkatların nümayəndələrini ora qəbul etmək niyyətindədir. Bu isə artıq indiki hökumətin yeniliklərə razılaşdığının və real transformasiyalara hazır olduğunun göstəricisidir. O cümlədən super-prezident respublikasından prezident-parlament respublikasına vəd edilən keçidin baş tutacağı deməkdir. Beləliklə, növbədənkənar prezident seçkiləri “Ədalətli Qazaxıstan”ın yaradılması istiqamətində atılan həlledici addımlardan biridir.

Eyni zamanda, Qazaxıstanın hazırkı prezidenti Qasım-Jomart Tokayevin təşəbbüsü ilə həyata keçirilən islahatlar əhalinin gözləntilərini doğruldur və xalqın təşəbbüslərini reallaşdırır. Sentyabrın 1-də dərc olunan açıqlamasında ​​Qazaxıstanın hazırkı Prezidenti “Ədalətli Qazaxıstan” prinsipini açıqlayıb: “Biz açıq rəqabət mühiti və hamı üçün bərabər imkanlar yaradan ədalətli Qazaxıstan qururuq. Şəffaflıq, dürüstlük və qarşılıqlı etimad rejimində genişmiqyaslı siyasi transformasiyaların həyata keçirilməsi prinsipial əhəmiyyət kəsb edir” – Tokayev bildirib.

Və bunlar sadəcə gəlişi gözəl sözlər deyil. Belə ki, 2024-cü ildən Qazaxıstanda bütün uşaqlar üçün fond açılacağı planlaşdırılır. 18 yaşına çatan uşaqların bu vəsaitlərdən istifadəsi reallaşacaq. Qazaxıstanda indiyə qədər görünməyən bu təşəbbüs sosial statusundan asılı olmayaraq bütün uşaqlar üçün bərabər imkanlar açacaq. Digər mühüm məqam isə odur ki, 2022-ci il iyunun 5-də prezident Qasım-Jomart Tokayev Qazaxıstandan qanunsuz çıxarılan vəsaitlərin dövlətə qaytarılmasına cavabdehlik daşıyan xüsusi komissiyanın yaradılması haqqındakı qərarı təsdiqləyib.

Bəzi ekspertlərin proqnozlarına görə, Qazaxıstandan xaricə qanunsuz olaraq 147 milyard ABŞ dolları çıxarılıb. Komissiya bu günə kimi xaricə qeyri-qanuni ixrac edilən vəsaitlərin ölkəyə qaytarılması istiqamətində işlərə başlayıb. Qazaxıstan Parlamenti Məclisinin deputatı Aybek Payaevin sözlərinə görə, geri qaytarılan pullar dövlətin iqtisadiyyatına daxil olacaq və bunun nəticəsində ölkədə yeni yollar, məktəblər və uşaq bağçaları tikiləcək.

Qazaxıstan Prezidentinin təklif etdiyi islahatlar hazırkı hökumətin sosial və siyasi dəyişikliklərin zəruriliyini anladığını göstərir. Bütün səviyyələrdə idarəetmə transformasiyası aparılmasa, yeni inkişaf meyllərinin mümkün olmayacağı anlaşılır. Qeyd edək ki, islah edilən qurumlar arasında təkcə Prezidentlik institutu deyil, Qazaxıstan parlamenti və hökuməti də yer alır.

Qazaxıstanda təhsil sahəsində də müsbət dəyişikliklər müşahidə olunur. Belə ki, Qazaxıstan universitetlərinin xaricdə filiallarının açılması planlaşdırılır. Respublikasının elm və ali təhsil naziri Sayasat Nurbekin sözlərinə görə, hazırda vahid Mərkəzi Asiya ali təhsil məkanının yaradılması istiqamətində iş aparılır. Ali və ali təhsildən sonrakı təhsilin beynəlmiləlləşdirilməsi üzrə bütün təşəbbüslər Qazaxıstanın “İntellektual İpək Yolu” beynəlxalq konsepsiyasının əsasını təşkil edəcək.

Digər mühüm məqam isə Qazaxıstanın xəritəsində Abay, Ulytau və Zhetysu bölgələrinin görünməsidir. Üç yeni rayonun yaradılması sosial-iqtisadi bazanın yaxşılaşdırılmasına təkan verir. İndi yeni ərazilərdə infrastruktur və sənayenin inkişafı sürətlə gedir ki, bu da yerli əhalini sevindirir. Həmçinin vaxtilə iqtisadi cəhətdən geriləyən bu rayonlara investisiya cəlb edilməsi prosesini sürətləndirir.

Artıq siyasi dəyişikliklərə ehtiyac Qazaxıstan üçün obyektiv reallığa çevrilib. Həmçinin, qazaxlar islahatları gecikdirməyin yolverilməz olduğunu anlayırlar. Hökumətin bütün səviyyələrində növbədənkənar seçkilərin keçirilməsi ölkənin strukturunda dinc yolla müsbət dəyişikliklər üçün real vasitə hesab olunur. İndi onlar həm öz ölkələrində, həm də bütövlükdə Mərkəzi Asiya regionunda dövlətçiliyi, suverenliyi və daxili sabitliyi qorumaq məqsədi ilə mövcud olan bütün variantlardan təcili istifadə etməlidirlər.

Azadsoz.com